TANZİMAT EDEBİYATI TEST 17
1.Roman, ilginç ve güzel bir olayın hikayesinden ibaret değildir. O olay, elbette fenlerden birisiyle, sanatlardan birkaçıyla, felsefenin bazı kurallarıyla, coğrafyanın bir bölümünü teşkil eden bir memleketle, tarihin bir fıkrasıyla ilgili olur ki onlar hakkında verilen bilgi, okuyucuların bilgisini ve bakış açılarını genişletir.
Bu sözleri aşağıdaki sanatçılardan hangisi söylemiş olabilir?
A) Mehmet Rauf
B) Ahmet Mithat Efendi
C) Samipaşazade Sezai
D) Halit Ziya Uşaklıgil
E) Recaizade Mahmut Ekrem
2. Aşağıdakilerden hangisi Ahmet Mithat Efendi’nin romanla ilgili görüşlerinden biri olmaz?
A) Romanda okura bilgi verilebilir.
B) Yazar, romanda kişiliğini gizlemelidir.
C) Roman, genel ahlakın tayin ettiği yaşantılar içinde oluşur.
D) Avrupa’nın kendi hayatımıza uymayan romanlarını örnek almamız yanlıştır.
E) Milletin örf ve âdetleri, inanç ve davranışları romanı şekillendiren önemli unsurlardır.
3. Tanzimat romanıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Tanzimat romancısı kendini toplumsal kurtuluşun yol göstericisi ve toplumun öğretmeni olarak görür.
B) Romanlarda yer alan betimlemeler olayların ve karakterlerin gelişimleriyle ilgili olmayıp eseri süslemek amacıyla yapılmıştır.
C) Aile, kadın-erkek ilişkileri, görücü usulüyle yapılan evlilikler, çocukların yanlış yetiştirilmesi ve yanlış Batılılaşma, ele alınan başlıca konulardır.
D) Tıpkı toplumda olduğu gibi eski ve yeni kurumlar, eski ve yeni âdetler, değişen eğlence anlayışı, giyim tarzı, dil, davranış biçimleri eskileriyle birlikte ortaya konur.
E) Özellikle ilk dönemde yazarların yarattığı kahramanlara karşı tarafsız kaldığı, romanda kişiliğini gizlemeye özen gösterdiği görülür.
4. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat romanlarında görülen özelliklerden biri değildir?
A) İşlevsel betimlemelere yer verme
B) Olayların akışını keserek okura bilgi verme
C) Olayların gelişiminde rastlantılara yer verme
D) Kölelik, cariyelik ve yanlış Batılılaşma konularını işleme
E) Konuları İstanbul halkının yaşamından veya tarihten seçme
5. Sanatçı roman başkahraman
….. -Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat- Talat
S.Paşazade Sezai- …. -Dilber
Recaizade M. Ekrem- Araba Sevdası- …
Yukarıda yazarların romanları ve o romanların başkahramanları verilmiştir. Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Beşir Fuat-Zehra-Periveş
B) Namık Kemal-Cezmi-Dilalup
C) Şemsettin Sami-Sergüzeşt-Bihruz Bey
D) Nabizade Nazım-Karabibik-Felatun Bey
E) Ahmet Mithat Efendi-Yeniçeriler-Osman Çorbacı
6. Periveş Hanım’ın önü sıra giden Çengi Hanım bir aralık arkasına dönüp bakarak ve istihza-âmiz tebessüm ederek: “Küçük bey ihtiyar olmadan benim gibi bunamış galiba!” dedi. Bihruz Bey de Çengi Hanım’ın Çamlıca mükâfatı gününden kulağında kalan sesini pek iyi tanıdı. Onun üzerine hanımların yanında mahcubiyetini tahfif edecek bir mazeret aradı ve tekrar söze başladı.: -Ah, pardaon, mil pardon! Kabahat benim değil, Keşfi Bey söyledi, işte işte o beni aldattı.
Bu metin aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır?
A) Sergüzeşt
B) İntibah
C) Zehra
D) Araba Sevdası
E) Şair Evlenmesi
7. Dilber, Kafkaslardan İstanbul’a getirilen ve cariye olarak satılan bir kızdır. Önce Mustafa Efendi adlı birine, sonra da Asaf Paşa adlı birinin konağına satılır. Asaf Paşa’nın Fransa’da öğrenim görmüş Celal Bey adında bir oğlu vardır. Celal iyi yürekli biridir. Bir gün Dilber’e dilenci elbiseleri giydirerek resmini yapar. Dilber’in eski elbiseler içerisinde güzelliğini fark eder. Mehtaplı bir gecede Celal Bey, Dilber’e aşkını ilan eder. Ancak Celal Bey’in annesi Zehra Hanım oğlunun bir cariyeyle evlenmesini kesinlikle kabul etmez. Oğlunu kurtarmak için Dilber’i, Mısırlı bir tüccara gizlice satar. Evde Dilber’i bulamayan Celal Bey hastalanır, yataklara düşer. Dilber ise Mısır’da kölelikten kurtulmak için kendini Nil Nehri’nin suların atar.
Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cezmi
B) İntibah
C) Sergüzeşt
D) Araba Sevdası
E) Felatun Beyle Rakım Efendi
8. Aşağıdaki niteliklerden hangisine Tanzimat romanında rastlanmaz?
A) Olayların akışında rastlantılara yer verilmez.
B) Yazar, gerekli gördüğü yerde bilgi ve öğüt verir.
C) Konular günlük yaşamdan ya da tarihten alınır.
D) Alafrangalık özentisi ve cariyelik konusu işlenmiştir.
E) Romanın sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
9. Tanzimat döneminde Batı edebiyatından alınan yeni türlerden biri de romandır. Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat adlı eseriyle ilk örneği verilen bu türde Namık Kemal’in İntibah, Nabizade Nazım’ın Karabibik, Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt, Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası gibi önemli eserler verilmiştir.
Yukarıda sözü edilen yazarlardan hangi ikisinin bu parçada sözü edilen romanlarının dışında da bu türde verdikleri birer yapıtı vardır?
A) Şemsettin Sami-Namık Kemal
B) Nabizade Nazım-Namık Kemal
C) Şemsettin Sami-Sami Paşazade Sezai
D) Nabizade Nazım-Recaizade Mahmut Ekrem
E) Sami Paşazade Sezai-Recaizade Mahmut Ekrem
10. Ali Bey, hâli vakti yerinde iyi bir ailenin, iyi bir eğitim görmüş tek çocuğudur. Bir gün Çamlıca’da Mehpeyker adlı bir kadınla tanışır ve ona bağlanır. Onunla birlikte düşüp kalkmaya başlar. Kötü alışkanlıklar edinir. Annesi, Ali Bey’i o hayattan kurtarmak için Dilaşup adlı bir cariyeyle evlendirir. Mehpeyker hem Ali Bey’den hem Dilaşup’tan intikam almak ister ve Dilaşup’a iftira attırır. Ali Bey de Dilaşup’u bir esirciye satar. Mehpeyker, Dilaşup’u satın alır. Ali Bey’in eve dönmeyeceğini anlayan Mehpeyker Ali Bey’i öldürmeyi planlar. Onu Üsküdar’daki bağ evine davet eder. Planı duyan Dilaşup her şeyi Ali Bey’e haber verir. Ali Bey karakola gider. Bu sırada soğuktan üşüyen ve Ali Bey’in paltosunu giyen Dilaşup, Ali Bey sanılarak öldürülür. Ali Bey de Mehpeyker’i öldürür.
Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cezmi
B) İntibah
C) Sergüzeşt
D) Araba Sevdası
E) Felatun Beyle Rakım Efendi
11. Tanzimat edebiyatının ilk dönem sanatçılarından
I II
olan Recaizade Mahmut Ekrem’in
III
Araba Sevdası adlı romanında
IV
realizm akımının özellikleri görülür.
V
Bu cümledeki altı çizili sözlerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C)III. D)IV. E)V.
12. Roman ve tiyatroya, önce Batı’yı taklit yoluyla başlamak, daha sonra mahalli ve millî karakter vermek gerekir. Ahlak yönünden ise kendi millî ve ictimaî gerçeklerimiz yansıtılmalıdır. Yazarın, halkı bilgilendirmek amacıyla eserlerinde sık sık konu dışına çıkmak doğal karşılanmalıdır. Çünkü o, okura tarih, coğrafya, fen gibi konularda bilgi vermelidir. Her eserinde kıssadan hisse çıkarmalı, toplumsal bir yarar sağlamaya çaba göstermelidir.
Yukarıda belirtilen edebiyat anlayışına uygun romanlar yazan sanatçımız aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Sami Paşazade Sezai
E) Recaizade Mahmut Ekrem
13. Batılılaşmayı yanlış anlamış bir genç olan Bihruz Bey bir gün, Çamlıca’da Periveş adında güzel bir kadın görür. Ona sırılsıklam âşık olur. Fakat bir daha onu hiç göremez. Bihruz Bey, onu görememenin üzüntüsüyle kavrulurken dalkavuk ve yalancı arkadaşı Keşfi Bey, Bihruz’a Periveş’in öldüğünü söyler. Aşık Bihruz şimdi Periveş’in hiç değilse mezarını bulmak sevdasındadır. Şehzadebaşı’nda gezinirken Periveş’e çok benzeyen bir kadına rastlar; onu Periveş’in ablası sanır; kadından kardeşinin mezarının yerini sorar. Bihruz Bey’in ahmaklığını anlayan Periveş ona, aradığı kadının kendisi olduğunu söyler. Hayalinde yücelttiği kadının ahlakça düşük biri olduğunu anlayan Bihruz Bey, büyük bir hayal kırıklığına uğrar.
Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) İntibah
B) Karabibik
C) Sergüzeşt
D) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat
E) Araba Sevdası
14. Romanlarında okurlarını hem eğlendirmeyi hem eğitmeyi amaçlayan …, bu amacına en çok Felatun Bey ile Rakım Efendi romanıyla yaklaşmıştır. Bir insanda olabilecek olumlu ve olumsuz özellikleri iki farklı karaktere ayrı ayrı yükleyerek ders verme amacını en iyi şekilde göstermiştir. Bir tarafta Batılılaşmayı sadece eğlence olarak gören Felatun Bey, diğer tarafta ise Avrupa kültüründen istifade ederek kendini geliştirmeye çalışan ve bunu yaparken de kendi özünden hiçbir şey kaybetmeyen Rakım Efendi vardır. Yazar, romanda Rakım Efendi’nin ahlakını ve çalışkanlığını ön plana çıkarmak ve belirginleştirmek için tam zıddı olan Felatun Bey’i kullanmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal
B) Nabizade Nazım
C) Sami Paşazade Sezai
D) Ahmet Mithat Efendi
E) Recaizade Mahmut Ekrem
15. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Döneminde anlatmaya bağlı türlerde verilmiş olan eserlerden biri değildir?
A) İntibah
B) Cezmi
C) Sergüzeşt
D) Macera-yı Aşk
E) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat
16. Pandomima, “Küçük Şeyler”de yer alan hikayelerden biridir. Bu hikayede ana olay İstanbul’da geçen ve intiharla biten, birtakım zıtlıklarla örülmüş, tek yönlü bir aşktır. Hikayede romantizmin ve gerçekçiliğin etkileri görülür. Hikaye, roman kahramanı Paskal’ın oturduğu ev ve çevresinin tasviriyle başlar. Sonra Paskal ve sanatını gösterdiği yer tanıtılır. Bu arada seyirciler arasında yer alan Eftalya’nın oyunlara gelişi sebebiyle Paskal’ın duygu yönü belirtilir. Paskal, içe dönük ve duygulu oluşuyla gerçeğe uygun ama ayanı zamanda romantik bir kişidir.
Bu parçada sözü edilen hikaye aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir?
A) Namık Kemal
B) Muallim Naci
C) Sami Paşazade Sezai
D) Şemsettin Sami
E) Ahmet Mithat Efendi
17. Aşağıdaki eserlerden hangisi tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Zehra
B) Letaif-i Rivayat
C) Cezmi
D) Hasan Mellah
E) Araba Sevdası
18. Aşağıdakilerden hangisi halka hitap eden, halkı okutmak ve yetiştirmek isteyen, belli bir çizginin üstüne çıkamayan, sanat endişesi yerine halkı okutmak kaygısıyla pek çok türde çok sayıda eser veren bir sanatçıdır?
A) Namık Kemal
B) Şemsettin Sami
C) Nabizade Nazım
D) Ahmet Mithat Efendi
E) Sami Paşazade Sezai
CEVAPLAR: 1.B, 2.B, 3.E, 4.A, 5.C, 6.D, 7.C, 8.A, 9.B, 10.B, 11.B, 12.C, 13.E, 14.D, 15.D, 16.C, 17.B, 18.D
tanzimat edebiyati test 17 indir.
