Dini-Tasavvufi Halk Şiiri Test 2

Gel Hakka olma asi
Ta gide gönlün pası
Dört kitabın manisi
Var edep öğren edep
1. Verilen dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Devriye
B) Nutuk
C) Deme
D) Nefes
E) İlahi

2. (I) Tekke edebiyatı, din ve tasavvuf konulu şiirlerden oluşur. (II) Nazım birimi genellikle dörtlüktür. (III) Ölçü, ağırlıklı olarak hece ölçüsüdür; ancak aruz ölçüsü de kullanılır. (IV) Dil, halkın anlayabileceği dildir; ancak Arapça, Farsça kelimelere, tasavvufa özgün kavramlara yer verilir. (V) Tasavvuf şiirinin ilk örneği olarak Hoca Ahmet Yesevi’nin Kutadgu Bilig adlı eseri kabul edilir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde tekke (tasavvuf) edebiyatıyla ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

3.Aşağıdakilerden hangisi tekke edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Şiirlerin kendine özgü bir ezgisi vardır.
B) Dörtlük yanında beyit de kullanılmıştır.
C) İlahi, semai, kaside, mesnevi gibi nazım şekilleri ağırlıklı olarak kullanılmıştır.
D) Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Eşrefoğlu Rumi bu edebiyatın temsilcileri arasındadır.
E) Her tarikat görüşlerini kendince adlandırdığı şiirlerle dile getirmiştir.

4. Aşağıdakilerden hangisi Anadolu’daki tekke edebiyatı için doğru değildir?
A) 13.yüzyılda doğmuştur.
B) Sanatçılar edebiyatı dini düşünceyi yaymak için bir araç olarak görmüşlerdir.
C) Didaktik şiirlerin yanında lirik şiirler de görülür.
D) Söz sanatlarına yoğun olarak başvurulmuştur.
E) Tekke şiirinin saz eşliğinde söyleneni de vardır.

5.Belli bir dini düşünceyi yayma gayesinde olan, şiiri buna araç olarak gören edebiyatımız aşağıdakilerden hangisidir?
A) Anonim Halk edebiyatı
B) Âşık edebiyatı
C) Tasavvuf edebiyatı
D) Divan edebiyatı
E) Milli edebiyat

6. (I) Dini, tasavvufi düşünceyi yaymak düşüncesiyle gelişen bir edebiyattır. (II) Temsilcileri hem Divan hem de Halk edebiyatı nazım şekillerini kullanmıştır. (III) Allah aşkı ve vahdet-i vücut (varlığın birliği) düşüncesini işlemiştir. (IV) Sadece hece vezni kullanılmış, aruz ölçüsü hiç kullanılmamıştır. (V) Arapça ve Farsça’nın etkisiyle zaman zaman ağır bir dil kullanılmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde Tekke edebiyatıyla ilgili olarak verilen bilgi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

7.
Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanaram dün ü günü
Bana seni gerek seni
Yunus Emre
Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Kafiye ve rediflere yer verilmiştir.
B) Düz kafiye kullanılmıştır.
C) Şair sen dediği Allah’tır.
D) Şairin aşık olduğu kişi somut bir kişidir.
E) Aşktan dolayı acı çekmektedir.

8.
Ol Kâdirim kudret birle nazar kıldı
Hurrem bolup yer astığa kirdim mena
Garib bendeng bu dünyâdın sefer kıldı
Mahrem bolup yer astığa kirdim mena
Ahmet Yesevi

Günümüz Türkçesiyle:
O Kadir’im kudret ile nazar eyledi
Mutlu olup yer altına girdim ben ya.
Garip kulun bu dünyadan göç eyledi
Mahrem olup yer altına girdim ben ya.
Hoca Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmet’inden alınan yukarıdaki dörtlükten yola çıkarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Çaprai kafiye kullanılmıştır.
B) İlahi aşk dile getirilmiştir.
C) Dünyanın faniliği dile getirilmiştir.
D) Yaşama sevinci anlatılmıştır.
E) Nazım birimi dörtlüktür.

9.
Yeri göğü ins ü cinni yarattın
Sen ey mimarbaşı eyvancı mısın
Ayı günü çarhı burcu var ettin
Ey mekan sahibi rahşancı mısın
Yukarıdaki dörtlük hangi nazım türüyle yazılmıştır?
A) İlahi
B) Devriye
C) Şathiye
D) Nutuk
E) Nefes

10.
Biz dünyadan gider olduk
Kalanlara selam olsun
Bizim için hayır dua edenlere
Edenlere selam olsun
Yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Bir koşmanın ilk dörtlüğüdür.
B) Bir ilahinin ilk dörtlüğüdür.
C) Bir varsağının ilk son dörtlüğüdür.
D) Bir ilahinin son dörtlüğüdür.
E) Bir devriyenin son dörtlüğüdür.

11.
Bilmişim dünya halini,
terk ettim kıyl ü kalini
Baş açık ayak yalın,
çağırayım Mevlam seni
Yukarıdaki dörtlükte şair varlığın anlamını Allah sevgisinde bulmuş ve kendisini onun aşkına adamıştır. Bu dörtlükten yararlanarak bu şiirin hangi edebiyat ekolüne girdiğine belirtiniz?
A) Âşık edebiyatı
B) Dini-Tasavvufi Halk edebiyatı
C) Divan edebiyatı
D) Anonim Halk edebiyatı
E) Sözlü dönem Türk edebiyatı

12.
Güzel âşık cevrimizi
Çekemezsin demedim mi
Bu bir rıza lokmasıdır
Yiyemezsin demedim mi
Pir Sultan Abdal’ın bir nefesinden alınan yukarıdaki şiirde geçen aşağıdaki kelimelerden hangisi İslam uygarlığının yeni değerleriyle ilişkili değildir?
A) Âşık
B) Rıza
C) Lokma
D) Cevrimizi
E) Demedim mi

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde Tekke edebiyatıyla ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) Tasavvuf edebiyatı eserleri genellikle didaktiktir.
B) Kurucusu Ahmet Yesevi olan tasavvufi edebiyatı, 14.yüzyıldan itibaren Anadolu’da gelişmeye başlamıştır.
C) İlahilerin dörtlük sayısı 5-15 arasında değişir.
D) Bazı şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
E) Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalara hiç yer verilmemesi

14.Tekke edebiyatıyla ilgili aşağıdakilerin hangisindeki bilgi yanlıştır?
A) Tasavvuf düşüncesi şiirlerde en sık işlenen konudur.
B) Yer yer dini terim ve sözcüklere yer verilmiştir.
C) Şiirler şairin bağlı olduğu dini görüşe farklı isimler alır.
D) Bütün şiirlerde hece ölçüsü kullanılmıştır.
E) Allah sevgisi şiirlerde işlenen başlıca temadır.

15.
Sufilere sohbet gerek
Ahilere ahret gerek
Mecnunlara Leyla gerek
Bana seni gerek seni
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) İlk üç dizede tam uyak vardır.
B) Bir ilahiden alınmıştır.
C) Durakları 5+3 düzenindedir.
D) Hoşgörü teması işlenmiştir.
E) Kinaye sanatı kullanılmıştır.

16.
Su dibinde mâhi ile
Sahralarda âhû ile
Abdal olup yâ hû ile
Çağırayım Mevla’m seni
Konu ve üslup özellikleri dikkate alınınca bu dizelerin aşağıdakilerin hangisinden alındığı söylenebilir?
A) İlahi
B) Nutuk
C) Koşma
D) Varsağı
E) Semai