İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı 11. ve 12. Yüzyıllar Test 4
1.. . . , Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmış Arapça bir eserdir. 11. yüzyıla ait eserde Türkçe kelimeler, Türk halk edebiyatından alınmış nazım örnekleri, atasözleri ve deyimlere yer verilmiştir. Eser bu yönüyle Türk edebiyatı, Türk dili ve folkloru hakkında vazgeçilmez bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?
A) Divan-ı Hikmet
B) Kutadgu Bilig
C) Atabetü’l Hakayık
D) Divan-ı Lügati’t Türk
E) Muhakemetü’l Lügateyn
2. Yusuf Has Hacip tarafından 1070 yılında yazılan . . . adlı eser mutluluk veren bilgi anlamına gelir. Alegorik ve didaktik bir eserdir. Konusu ahlak, dilin önemi, devlet idaresi gibi konulardır. Türk edebiyatının ilk siyasetnamesidir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Atabetü’l Hakayık
B) Divan-ı Hikmet
C) Muhakemetü’l Lügateyn
D) Divan-ı Lügati’t Türk
E) Kutadgu Bilig
3. Divan-ı Hikmet ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Tasavvufi şiirin ilk örneği olan eser 12.yüzyılda yazılmıştır.
B) Çok sade bir Türkçeyle kaleme alınan eserin amacı İslam’ı halka anlatmaktır.
C) Aruz ölçüsüyle yazılan eser didaktik bir özellik gösterir.
D) Hikmet adı verilen tasavvufi şiirin kurulmasını sağlayan yapıt, Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.
E) Eser, Ahmet Yesevi tarafından söylenmiş dörtlüklerden oluşmaktadır.
4. 12.yüzyılda Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır. Mesnevi tarzında aruz vezniyle yazılmış didaktik bir eserdir. Cömertlik, ilim ve doğruluk gibi konuları işler. Bir ahlak ve öğüt kitabı niteliğindedir.
Bu parçada anlatılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan-ı Hikmet
B) Atabetü’l Hakayık
C) Muhakemetü’l Lügateyn
D) Divan-ı Lügati’t Türk
E) Risaletü’n Nushiye
5. Kutadgu Bilig ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) 1071 yılında Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
B) Mesnevi nazım biçiminde yazılmıştır.
C) Eserde Türkçe kelimelerin yanı sıra Arapça ve Farsça kelimeler de vardır.
D) Hakaniye lehçesiyle ve hece ölçüsüyle yazılan eserde 173 dörtlük vardır.
E) Didaktik bir özellik gösteren eserde sembolik dört kişi vardır.
6. Araplara Türkçeyi öğretmek (I) için Arapça yazılan (II) ilk Türkçe sözlük, ilk dil bilgisi kitabı (III) olan Muhakemetü’l Lügateyn (IV), İslami dönem edebiyatımızın (V) en başarılı örneklerinden biridir.
Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aşağıdakilerden hangisi Dede Korkut Hikayeler’ne ait bir özellik değildir?
A) Hikâyeler, yarı destanımsı bir özellik taşır.
B) On iki hikâyeden oluşur.
C) Olağanüstü kişilere ve olaylara yer verilir.
D) Genelde Oğuz Türkmenlerinin iç ve dış savaşlarını anlatır.
E) Bu hikâyelerin tamamı nesir olarak yazılmıştır.
8. . . . 15.yüzyılda yazıya geçirilmiştir. Destandan halk hikâyesine geçiş dönemi eserlerindendir. Eserde hem Türklerin İslamiyet öncesi hayatlar anlatılmış hem de İslami özelliklerden söz edilmiştir. Eserde nazım nesir iç içedir. Kahramanlık, yiğitlik, savaşlar ve aşk işlenen başlıca konulardır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?
A) Divan-ı Hikmet
B) Muhakemetü’l Lügateyn
C) Divan-ı Lügati’t Türk
D) Kutadgu Bilig
E) Kitab-ı Dede Korkut
9. Aruz ölçüsü Türk edebiyatında 11. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. 20.yüzyılın başlarına kadar başarıyla kullanılmış olan aruz ölçüsünün edebiyatımızdaki ilk örneği olarak . . . bilinmektedir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Makalat
B) Atabetü’l Hakayık
C) Kutadgu Bilig
D) Divan-ı Hikmet
E) Divan-ı Lügati’t Türk
10. Aşağıda verilen yazar-eser eşleşmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Kaşgarlı Mahmut-Divan-ı Lügati’t Türk
B) Ali Şir Nevai-Muhakemetü’l Lügateyn
C) Ahmet Yesevi-Divan-ı Kebir
D) Edip Ahmet Yükneki-Atabetü’l Hakayık
E) Yusuf Hass Hacip-Kutadgu Bilig
11. Yunus Emre’den önce yetişmiş ilk büyük tasavvuf şairlerinden olan . . . Türkler arasında tasavvufu yaymak için hece ölçüsü ve Halk edebiyatı nazım şekilleri ile hikmet adı verilen şiirler yazdı. Şair edebiyatımızda tasavvufi şiirin kurucusu kabul edilir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmet Yesevi
B) Mevlana
C) Ahmedi
D) Şeyhi
E) Nesimi
12. Aşağıdaki eserlerden hangisi hece ölçüsüyle yazılmıştır?
A) Kutadgu Bilig
B) Divan-ı Lügati’t Türk
C) Atabetü’l Hakayık
D) Divan-ı Hikmet
E) Muhakemetü’l Lügateyn
13. Dede Korkut Hikâyeleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Eserde adı geçen Dede Korkut meçhul bir halk ozanıdır.
B) Nazım ve nesir iç içedir.
C) Destandan halk hikâyesine geçiş döneminin ürünüdür.
D) Edebiyatımızda alegorik olarak yazılmış ilk eserdir.
E) On iki hikâyeden ve bir ön sözden oluşur.
14. Kazan Bey, bir gün bir şölen tertip etti. Doksan üç bin Oğuz yiğidi, kızı, kadım toplandı. Kazan Bey, sağma baktı güldü, soluna baktı güldü, karşısına baktı ağladı. Çünkü karşısında, yaşı on altı olmasına rağmen, halen yiğitliğini ispatlamamış olan oğlu duruyordu. Oğlu bu duruma çok üzüldü. Babasına, “Ne dedin de yapmadım?” dedi. Kazan Bey “Madem öyle” deyip, yanına oğlunu ve üç yüz kızanını da alıp ava çıktı. Meğer av bölgesinde casuslar varmış. Kara Tatyan Kalesi Tekfuruna haber verdiler. On altı bin askeri ile, bizim üç yüz yiğide saldırdılar. Kazan Han, oğlunu savaştan ırak tutmuş idi. Lakin, Uruz oğlan ve kırk arkadaşı, kâfire bir ucundan saldırıp, yaman savaş verdiler. Ancak, Uruz esir düştü. Babasının bundan haberi yoktu. Evine döndü. Hanımı baktı oğlu Uruz yok, başladı ağıda… Kazan Han da deliye döndü. Yiğitlerini alıp, hızla av yerine vardı. Baktı ki yaman savaş olmuş, oğlunun cesedi yok. Anladı ki tutsak düşmüş. İzleri takip etti.
Bu parça destan döneminden halk hikâyeciliğine geçiş özelliği olan Dede Korkut Hikâyelerinden alınmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu eserin özelliklerinden biri değildir?
A) Toplam on iki hikâyeden oluşur.
B) Şiir ve düzyazı karışık oluşturulmuştur.
C) Hikâyelerde masal ya da destan unsuru yoktur.
D) Çok temiz, güzel ve zengin bir dil kullanılmıştır.
E) Anlatım açık, yalın ve durudur.
15. Alp Er Tunga’nın ölümünden sonra söylenmiş olan sagu aşağıdaki eserlerin hangisinde yer almaktadır?
A) Divan-ı Lügati’t Türk
B) Atabetü’l Hakayık
C) Divan-ı Hikmet
D) Garipname
E) Muhakemetü’l Lügateyn
16. Aşağıdaki yargılardan hangisi Divan-ı Lügati’t Türk için söylenemez?
A) 11.yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
B) İslamiyetten önceki Türk edebiyatına ait ürünlere yer verilmiştir.
C) Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla kaleme alınmıştır.
D) Eser Arapça olarak kaleme alınmıştır.
E) Eser sadece bir sözlük değildir.
CEVAPLAR: 1.D, 2.E, 3.C, 4.B, 5.D, 6.D, 7.E, 8.E, 9.C, 10.C, 11.A, 12.D, 13.D, 14.C, 15.A, 16.A
