1. Sözcüklerin en çok kullanılan anlamlarına sözlüklerde, en çok kullanılan dil kurallarına da gramerlerde yer verilir. Sözcük ve kurallara yeni anlamlarla yeni özellikler kazandırmak, bunları bireysel tarzda kullanmayla ilgilidir. Bu yüzden de sözlü ve yazılı metinlerde bu bireysel kullanımlara sıkça rastlamaktayız.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dilin belirli kuralları yoktur, yapılamaz da.
B) Sözcüklerle ilgili bilgilere sözlük ve gramer kitaplarında yeterince yer verilmiştir.
C) Sözcükler, onu kullananlarca anlam ve biçim yönünden sıkça kişiselleştirilmektedir.
D) Sözcükler yalnızca yazılı dilde değil, konuşma dilinde de geliştirilmektedir.
2. (I) İnsan hayali ve güzellik anlayışları sürekli değiştiğinden kitabın dış yüzü ile iç yüzü uzun süre birlikte yaşayamaz. (II) Bir gün artık bu iki dünyanın birbirine uymadıklarını görürüz. (III) Yeni bir basım zamanı gelmiştir. (IV) Kitabın canlı bir yaratıktan farksız olan özü sürekli elbise değiştirmek zorundadır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinin yerine “Kitapların özü ile görünüşleri, estetik değerlerin zamanla değişmesi nedeniyle uyumsuzlaşabilmektedir.” cümlesi getirilmelidir?
A) I B) II C) III D) IV
3. Düşünce ve sanat adamları sözleri ve yazılarıyla dile değer kazandırırlar. Bu işi, dile yenilikler getirmekten çok onu bükmek, olanaklarını çoğaltmak, gücünü artırmak yoluyla yaparlar. Yeni sözcükler getirmezler; onları zenginleştirip anlamlarını ve kullanımlarını sağlamlaştırır, derinleştirirler. Onlara alışılmadık bir çeşni verirler ama bunu da dört bir yanı düşünerek, ustalıkla yaparlar.
Bu parçada göre aydın ve sanatçılarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dili, o dildeki olanakları kullanarak zenginleştirirler.
B) Yazılarında dil konusunda titiz davranırlar.
C) Çok bilinmeyen sözcük ve yapıları kullanırlar.
D) Dili değiştirme yerine ona anlam çeşitliliği katarlar.
4. Sözcüklere dalmak benim için güzeldir. Dil bilgisi kitapları arasında da dolaşmak benim içi güzeldir. Fakat birkaç ciltle sınırlı sözcükler ve dil bilgisi kitapları asla dilin kendisi değildir. Sözlükler bir dilin bütün kelimelerini için alsa bile nihayet kelimeler listesinden ibarettir. Dil bilgisi kitapları ise bu kurallar sıralamasından başka nedir? Bir gramerde yer alan söz dizimi kurallarını sayısız örneklerle zenginleştirebilirsiniz. Bir sözlükte yer alan elli bin kelimeyi, sayısız örgüler içinde bir araya getirebilirsiniz. İşte dil bu sayısız örgü ve örneğin evrenidir.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sözlükler bir dilin kelimelerini bir arada toplar.
B) Gramerler dil bilgisi kurallarını, bir dilin ayrıntılarını kanunlar hâlinde verir.
C) Dil sözcükler ve gramerlerle sınırlandırılamaz, o geniş bir evrendir.
D) Sözlükler ve gramerler bir dili oluşturur.
5. (I) Dil eğitiminde önce hedef belirlenmelidir. (II) “Bu dili niçin öğreniyorsun?” sorusuna bir cevap veremeyen öğrenciden ne beklenebilir ki? (III) Evet, şu nokta unutulmamalıdır: Dil, gerçek dünyadaki belli hedeflere ulaşmak, belli planları gerçekleştirmek için kullanılır. (IV) Bu yüzden dil öğrenirken mutlaka bir gayeye yönelik çalışılmalıdır.
Bu parçada anlatılmak isteneni en iyi özetleyen cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
6. Bir milletin ruhu, karakteri, anlayışı… çoğunlukla sanatçıların ortaya koydukları eserlere yansıdığından bu yönüyle de dil, sosyal yapının ve kültürün aynası durumundadır. Dolayısıyla bu eserlerin dikkatle incelenmesi o milletin karakteri hakkında sağlam ipuçları verecektir. Gelişmiş ülkelerin kendi kültürlerini ve başka kültürleri öğrenmek için araştırmalar yapmalarını, bunlar için bütçelerinden önemli paylar ayırmalarını yabana atmamak gerekir.
Bu parçada geçen “dilin sosyal ve kültürel yapının aynası olması” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kültürel ve sosyal yapıyı kuvvetlendiren, devam ettiren en önemli etken olduğu
B) Gelişmiş ülkelerin kültürlerini öğrenmek için araştırmalara yapması
C) Bir milletin ruhunun yazılı ve sözlü sanat eserleri aracılığı ile diline yansıması
D) Bir milletin sanatçılarını koruması ve kollamasının geleceği için önemli olduğu
7. Günlük yaşayışta dilin sürekli olarak kısa vadeli amaçlar için kullanılması yüzünden dile karşı duyarlılığımız zayıflar, körleşir; dili pek fark etmez oluruz; “elma” sözcüğü elmanın, “yıldız” sözcüğü yıldızın yalınkat bir işareti hâline gelir, “su” bildiğimiz sıvıdan ibarettir artık; kısacası dil biyolojik yaşamımızın belli bir anla belli bir yere çakılı kalmış varlığımızın hizmetindedir. Bu dille kafesimizi parçalayamayız, ufkumuzu genişletemeyiz. Sanatın dili Hızır gibi yetişmezse daraldıkça daralır kafesimiz, tabii kafesimizle birlikte ruhlarımız da.
Bu parçada asıl anlatılmak isteneni içeren yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sözcüklere anlamlar yükleyerek duygu ve düşüncelerimizi zenginleştirebiliriz.
B) Sözcükleri ilk anlamlarında kullanmak sanatlı söyleyişe engel olur.
C) Sanatsal yapıtlarda sözcükleri yalınkat anlamlarıyla kullanmak üslup hatasıdır.
D) Sanatsal dil olmazsa sözcükler zamanla yok olur.
8. Dilin birinci ve asıl işlevi anlaşma aracı olmasıdır. Ancak onun araç oluşunu yanlış anlamamak gerekir. Zira dil, tabii bir araçtır. Gelişigüzel bir araç, maddî bir araç, gelip geçici iğreti bir araç, bir alet değildir. Dil, canlı bir araç gibidir. İnsanlara, bireylere hizmet eder; fakat insanların, bireylerin keyfine tabi değildir. İnsanlar, onu istedikleri biçime sokamazlar, ona değişik bir şekil veremezler. Onu olduğu gibi kabul etmeye, onun özelliklerine dikkat etmeye, onun tabiatına uymaya, onun kanunlarına boyun eğmeye mecburdurlar.
Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?
A) Dil, işin uzmanları tarafından yönlendirilmeli, güzelleştirilmelidir.
B) Dil insanlara kişilere hizmet eden canlı bir araçtır.
C) Her dilin kendine özgü bir özelliği, kanunu vardır.
D) İnsanlar dilin doğal bir varlık olduğunu bilmeli, bunu kabul etmelidir.
CEVAPLAR: 1.C, 2.A, 3.C, 4.C, 5.A, 6.C, 7.A, 8.A
paragraf test 20-8.sinif turkce İNDİR
