Edebiyat Deneme Sınavı 10

1. Hüseyin Cahit Yalçın, hayatının son döneminde bir soruşturma için Mustafa Baydar’a verdiği cevaplarda, siyaseti edebiyata tercih ettiği için duyduğu pişmanlığı dile getirir. ………………………., yazarın kaleme aldığı ikinci ve son romanı. İlk romanı Nadide, sonrasında edebî olarak tamamen uzaklaşacağı bir anlayış ile Ahmet Mithat etkisinde yazılmış bir romandır. Şimdi size Hüseyin Cahit Yalçın’ın on yıl içinde yayımlanan üç eserinin adlarını sıralayacağım. Kitap isimlerine baktığınızda ortak noktayı kolayca göreceksiniz. İlk öykü kitabı Hayat-ı Muhayyel (1899). 1901’de ……………………………….. neşrediliyor ve II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte basın dünyası hareketlenince tıpkı diğer Servet-i Fünun yazarları gibi edebiyata geri dönüş yapan yazar, bu defa öykü, deneme, fıkra gibi farklı türleri bir araya getirdiği Hayat-ı Hakikiye Sahneleri’ni yayımlatıyor (1909).
Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yerlere getirilecek olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kırk Yıl
B) Yaseminler ve Karanfil
C) Salon Köşelerinde
D) Hayal İçinde
E) Vurun Kahpeye

2. Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan romanlar kronolojik sıra içinde aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Ateşten Gömlek , Vurun Kahpeye , Mahşer, Yaban, Üç İstanbul
B) Sahnenin Dışındakiler , Esir Şehrin İnsanları, Ateşten Gömlek, Sözde Kızlar
C) Yorgun Savaşçı, Vurun Kahpeye, Mahşer, Sodom ve Gomore, Yaban, Ankara
D) Üç İstanbul, Biz İnsanlar, Vurun Kahpeye, Mahşer, Sodom ve Gomore
E) Vurun Kahpeye, Ateşten Gömlek, Sözde Kızlar, Üç İstanbul, Biz İnsanlar

3. Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan romanlarda başlıca, İstanbul’un işgali, azınlıkların ve Türklerin işgal karşısındaki tutumları, savaş vurguncuları, cepheler, cephe gerisinde yaşananlar, Kuvayımilliye ve ona karşı takınılan
tutumlar işlenmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatmamaktadır?
A) Sırtlan Payı
B) Kurtlar Sofrası
C) Kalpaklılar
D) Doludizgin
E) Tutunamayanlar

4. Türk çocukları, Türkçenin zevkine ancak kendi dillerinde yazılmış klasik eserleri okuyarak varabilirler. Kurtuluş Savaşı yıllarını anlatan romanlar ve bu romanların başkahramanları eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisinde bir yanlışlık söz konusudur?
A) Ayşe Hemşire (Ateşten Gömlek)
B) Aliye Öğretmen (Vurun Kahpeye)
C) Necdet’in (Sodom ve Gomore),
D) İstanbullu Hoca’nın (Osmancık)
E) Yaban (Ahmet Celal)

5.Cumhuriyetimiz kurulmadan önce doğan Kemal Tahir (1910-1973), çok yönlü bir yazar olarak bilinmektedir. Önceleri şiir ve hikâye yayımlayan Kemal Tahir, asıl verimliliğini romanlarıyla göstermiştir. Yirminin üzerindeki romanları, kendisinin hem siyasi hem de edebî hayatının değişik sahneleriyle doludur. İstiklal Savaşı
öncesini ve sonrasını sergilediği roman üçlemesi ………………., ……………,…………….. dışında Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu ve o dönem içindeki kültür, gelenek, sosyoloji hareketlerini işlediği Devlet Ana (1967) romanıyla da Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne 1967/68’de layık görülmüştür.
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdaki eserlerden hangileri getirilmelidir?
A) Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları, Bozkırdaki Çekirdek
B) Kurt Kanunu, Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı
C) Körduman, Esir Şehrin İnsanları, Bozgun
D) Esir Şehrin İnsanları , Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı
E) Bozkırdaki Çiçek, Büyük Mal, Namusçular

6. Edebiyatın odağında insan vardır. Edebiyat, insan bedeniyle ruhu arasındaki ilişki, çelişki ve açmazlarla ilgilenir. Bu ilgilenmede edebiyat yalnız değildir, psikoloji ona yol arkadaşı olur. Bu iki alan insanın bedeni ve iç dünyasına öyle titiz yönelir ki… İnsanı birtakım kurallara dayandırma gayreti güden, insan ruhunun gizemli taraflarını, bilinç dışı alanlarını tanımaya, karanlı noktalara ışık tutmaya çalışan üçüncü bir uğraş alanı yoktur. Bu gerçek gün gibi ortada dururken edebiyatçıların psikolojiden, psikologların da edebiyattan habersiz olması oldukça garip bir durumdur.
Bu paragrafa en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bilimin Gücü
B) Edebiyat ve Psikoloji
C) Sanat ve İnsan İlişkisi
D) Psikolojinin Yaşamdaki Yeri
E) Edebiyatçıların Psikolojiye Bakışı

7. Konu, bir sanatsal metni oluşturan ögelerin başında gelir. Ne ki birincil bir nitelik taşımaz. Bir tür ham maddesi durumundadır metnin. Dahası birçok sanatsal metnin konusu ortak olabilir. Buna karşın o metinlerin kimisi kalıcı bir değer kazanır, kimisi unutulur gider. Örneğin ölüm, aşk, sevgi, ayrılık… konularında geçmişten günümüze ne kadar çok sanat eseri ortaya konmuştur ve bugün de konmaktadır. Peki nedir o zaman bu sanatsal metinleri birbirinden ayıran? Elbette edebiyatın estetik yönü. Anlatımına edebiyatın değerleri sinmiş bir metin, konusu ne olursa olsun özel bir yer edinecektir.
Bu parçaya göre sanatsal metnin en belirgin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sıra dışı bir söyleyişinin olması
B) Edebiyatın değerlerini tanıtması
C) Yazarının bakış açısına göre oluşması
D) Evrensel konuları içermesi
E) Edebî bir anlatımının olması

8. İyi bir öykücü, içinde yaşadığı dünyaya hiçbir zaman sırtını dönmez.
Bu cümlede anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
A) Edebiyat ve okur ilişkisi
B) Edebiyat ve kültür ilişkisi
C) Edebiyat ve eleştirmen ilişkisi
D) Edebiyat ve sosyal çevre ilişkisi
E) Edebiyat ve siyasi hayat ilişkisi

9. … Doğal koşullarda edebiyatçılardan beklenen budur. Ancak haksızlığın, adaletsizliğin kol gezdiği bir ülkede edebiyatçıları kimse susturamaz. İnsanların ezildiği bir ortamda şairler, kuştan, böcekten söz etmez. Kalemini ülkenin başındakilere, onların kötü yönetimine, siyasete çevirir. Gerçek bir edebiyatçıdan da beklenen budur.
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Edebiyatçılar, devlet yönetimine talip olmaz.
B) Edebiyatın gücü, toplumun üstündedir.
C) Edebiyatçıların, siyasilerle iyi bir iletişim kurması gerekir.
D) Her edebiyatçının kendine göre bir dünya görüşü vardır.
E) Edebiyatçılar, siyasetten uzak durmalıdır.

10. . . . , Tanzimat dönemi düşünce hayatımıza kaynaklık eden önemli bir kurumdur. Bu kurum, Osmanlı Devleti’nin dış ülkelerle olan resmî yazışmalarını yürütecek, yabancı dil bilen memurlar yetiştirmek için açılmıştır. Bu kurum dış ilişkilerde önemli bir boşluğu doldurmuş, ayrıca Ali Paşa, Saffet Paşa gibi önemli aydınlar yetiştirmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tercüme Odası
B) Nizam-ı Cedit
C) Pozitivizm
D) Meclis-i Vâlâ
E) Mekteb-i Hayriye

11. Divan edebiyatındaki . . . konu bakımından halk edebiyatındaki benzeri . . .
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) kasidenin-öyküdür
B) mesnevinin-romandır
C) müstezatın-güzellemedir
D) gazelin – ağıttır
E) gazelin – koşmadır

12. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Araplardan İranlılara onlardan da bize geçen aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Şairler, mazmun denen klişeleşmiş, kalıplaşmış sözlere yer vermiştir.
C) Kulak için uyak anlayışı benimsenmiş, genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
D) Konu bütünlüğü yerine beyit bütünlüğü esas alındığı için her beyitte ayrı bir konu işlenir.
E) Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaların sıkça yer aldığı, süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.

13. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin matla beytidir?
A) Yar rahm etti meğer nale vü efganımıza
Ki kadem bastı bugün külbe-i ahzanımıza
B) Can ü ten oldukça benden derd ü gam eksik degil
Çıksa can hak olsa ten ne can gerek ne ten bana
C) Gerçi cânândan dil-i şeydâ için kâm isterim
Sorsa cânân bilmezem kâm-ı dil-i şeydâ nedir
D) Değildim ben sana mâil sen ettin aklımı zâil
Bana ta’n eyleyen gâfil seni görgeç utanmaz mı
E) Lâle-ruhlar göğsümün çâkine kılmazlar nazar
Hiç bir rahm eylemezler dâğ-ı hicrânım görüp

14.Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen destanla ilgili değildir?
A) Göktürklerin dişi bir kurttan türeyişini anlatan destandır. (Türeyiş)
B) Saka Türklerinin İranlılarla mücadelesini anlatan bir destandır. (Alp Er Tunga)
C) Hun hükümdarı Mete’nin yaşamını, kahramanlıklarını anlatan destandır. (Oğuz Kağan)
D) Uygur Türklerinin, kutsal taşı Çinlilere vermesi sonucu ana yurtlarından ayrılışını anlatan destandır. (Göç)
E) Türklerin bir demir dağı eritip intikamlarını almalarını anlatan bir destandır. (Ergenekon)

15. Bir beyit içinde en az iki şeyi söyledikten sonra ikinci dizede bu iki kavramla ilgili nitelikleri sıralamaya leffüneşir denir.
Aşağıdaki beyitlerin hangisinde leffüneşir sanatı yapılmıştır?
A)Ey fitnesi çok kavli yalan yandım elinden
Bir nâz ile bin gönül alan yandım elinden
B) Bizimle bir nefes insanlık eyle soruşalım
Gel ey peri nicesin hoş musun safâca mısın
C) Biz denize kaptan, ovada çiftçi, şehirde esnaf olan
Biz gemi yürüten, tarla süren, alışveriş yapan
D) Güneş çekip gidince gökten döküldü akşam
Lâmbalar göz kırparken bir kara güldü akşam
E)Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;
Bilmez ki, giden sevgililer dönmeyecekler.

16.
Bu ıssız gölgesiz yolun sonunda
Gördüğün bir tümsek, Anadolu’nda
İstiklal uğrunda, namus yolunda
Can veren Mehmet’in yattığı yerdir
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Tunç uyak kullanılmıştır.
C) Uyak düzeni aaab’dir.
D) Kahramanlık konusu işlenmiştir.
E) Redif vardır.

17. Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden değildir?
A) Olaylar hayal ürünüdür.
B) Yer ve zaman belli değildir.
C) Kahramanlar insanüstü nitelikler gösterir.
D) İyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
E) Kötüler masalın sonunda hatalarından dönerler.

18.
Bende bir yolculuk heyecanı var
Yattığım kayaya çarpan dalgalar
Çıkıver bir sonsuz sefere diyor
Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tevriye
B) Tezat
C) Tecahüliarif
D) İntak
E) Hüsnütalil

19. Bu akım, kendinden önceki akımın katı kurallarına bir başkaldırı niteliğindedir. Akımın doğduğu çağın akılcılığı ve maddeciliğine tepki olarak bireye, öznelliğe, akıl dışılığa, düş gücüne önem verir. İyi-kötü, güzel-çirkin ayrımının en belirgin yapıldığı edebiyat akımıdır.
Bu parçada sözü edilen edebiyat akımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Romantizm
B) Realizm
C) Klasisizm
D) Sembolizm
E) Parnasizm

20. Ziya Paşa ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) “Zafername” eleştiri türünde yazdığı bir eserdir.
B) Bütün şiirlerini aruz vezniyle yazmış, heceyi hiç denememiştir.
C) Divan şiiri nazım biçimlerini kullanmayı sürdürmüştür.
D) Edebiyat ve şiirle ilgili çelişkili görüşlerinden dolayı Namık Kemal tarafından eleştirilmiştir.
E) Harabat adlı eseri, Divan şairlerinin antolojisi niteliğindedir.

21. Edebiyat-ı Cedide topluluğuyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Batı edebiyatı özellikle de Fransız şair ve yazarlar örnek alınmıştır.
B) Sanat için sanat ilkesine bağlı kalınarak büyük şehirlerdeki aydın zümreye seslenen bir salon edebiyatı oluşturulmuştur.
C) Tanzimat döneminde başlayan sadeleşme anlayışı daha da ileri götürülerek yalın bir dil kullanılmıştır.
D) Toplumsal konular dışında aşk, melankoli, aile, doğa görüntüleri başta olmak üzere her şey şiirde konu edilmiştir.
E) Şiirde biçimsel yenilikler olmuş, Batı kaynaklı sone ve terza-rima gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.

22. Aşağıdaki eserlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır?
A) Vatan Yolunda
B) Sönmüş Yıldızlar
C) Türkün Ateşle İmtihanı
D) Zoraki Diplomat
E) Mor Salkımlı Ev

23. Edebiyat yaşamının ilk yıllarında İstanbul Kızı adlı dört perdelik bir piyes yazmış, bunu daha sonra romana dönüştürmüştür. Bu roman, onun geniş bir üne kavuşmasında çok etkili olmuştur. Cemil Nimet takma adıyla da eserler vermiştir. Bunlardan biri Harabelerin Çiçeği adını taşır. Onun, bütün eserlerinde dekor olarak taşra kasaba ve şehirleriyle Anadolu atmosferi görülür. Romanlarında duygusal konuları ve sosyal problemi işlerken hikâyelerinde bunların yanına mizahı da eklemiştir.
Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Reşat Nuri Güntekin
B) Halide Edip Adıvar
C) Refik Halit Karay
D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
E) Celal Sahir Erozan

24. Bir Bilim Adamının Romanı’nda genç yaşta ölen bilim adamı Prof. Dr. Mustafa İnan’ın hayat hikâyesini kendi tutunamayan perspektifine uydurarak anlattı. Ayrıca Batı uygarlıklarını özümsemiş, matematikten edebiyata kadar hemen hemen her alanla ilgili aydın bilim adamı yetiştirmenin önemi de bu romanın alt konularından biri oldu.
Yukarıda adı geçen eser aşağıdaki yazarlardan hangisine aittir?
A) Nezihe Meriç
B) Leyla Erbil
C) Muzaffer Uyguner
D) Oğuz Atay
E) Aziz Nesin

CEVAPLAR:1 .D, 2.A, 3.E, 4.D, 5.D, 6.B, 7.E, 8.E, 10.A, 11.E, 12.C, 13.A, 14.A, 15.C, 16.B, 17.E, 18.D, 19.A, 20.B, 21.C, 22.B, 23.A, 24.D